O ile pandemia była impulsem do szybszego rozwoju sektora startupów, to obecne kryzysy mają lub mogą mieć negatywny wpływ na nastroje w młodych firmach technologicznych. Jednak na razie polskie startupy wciąż radzą sobie nieźle. Eksperci wskazują, że w Polsce nie można narzekać na brak kapitału, a sami founderzy coraz częściej myślą o ekspansji zagranicznej. Nastroje w polskich startupach zbadała fundacja Startup Poland, która właśnie opublikowała najnowszą edycję raportu “Polskie Startupy 2022”.                   

– Jak na razie dane z polskiego rynku nie są złe, trudno jednak kategorycznie stwierdzić, że nie przybiorą negatywnej formy także i u nas. Środowisko startupowe działa na zasadzie systemu naczyń połączonych – aby się rozwijać, potrzebuje zewnętrznego kapitału, w dużej mierze zagranicznego, a to źródło może coraz bardziej wysychać – mówi Tomasz Snażyk, prezes Startup Poland.

Czy mamy w Polsce bańkę?

Wartość inwestycji VC w Europie już w drugim kwartale 2022 spadła o 38 proc. rok do roku. W Polsce cały czas dominuje ostrożny optymizm, a wartość inwestycji w pierwszych trzech kwartałach wzrosła o 76 proc. rok do roku. Zdania founderów są podzielone – ponad połowa badanych zgadza się z tezą, iż na rynku istnieje bańka wycen startupów. Eksperci zwracają jednak uwagę, że na rynku wciąż dostępnych jest dużo źródeł kapitału.

– Dziś na rynku działa ponad 100 lokalnych funduszy, udało się nam też przyciągnąć międzynarodowe zespoły, które z zainteresowaniem patrzą na polskie spółki. PFR Ventures zainwestowało ponad 600 mln PLN w 13 międzynarodowych zespołów, które inwestują w krajowe spółki na późniejszym etapie rozwoju, pomagając w wypełnieniu luki kapitałowej po etapie zalążkowym. Kolejnym wyzwaniem na horyzoncie jest wdrożenie środk z programu Fundusze Europejskie dla Nowej Gospodarki (FENG). Pozwolą one na zasilenie około 50 funduszy VC. Rynek nie może narzekać na brak kapitału. Zadaniem founderów jest teraz przekonać inwestorów do swoich pomysłów i modeli biznesowych – Aleksander Mokrzycki, wiceprezes PFR Ventures.

Przy tym eksperci zwracają uwagę, że po finansowanie nie trzeba sięgać tylko do funduszy – coraz bardziej widoczne na rynku startupowym są banki.

– Bank, w porównaniu do funduszu VC ma inne cele. Fundusz chce pomnożyć kapitał i wyjść z relacji z wysokim zyskiem zaś bank oczekuje spłaty kredytu, ale także długoletniej, partnerskiej współpracy. Dlaczego warto więc w ostatecznym rozrachunku korzystać z banku na odpowiednim etapie rozwoju? Odpowiedź jest prosta – bo to się opłaca. Pozyskując kapitał od VC, founderzy zmniejszają swój procentowy udział w strukturze udziałowej, a korzystając ze współpracy z bankiem można zdywersyfikować źródła pozyskiwania kapitału, wzmocnić swoją wiarygodność i zachować większą kontrolę nad spółką, co zwiększa też nagrodę dla założycieli i pracowników korzystających z ESOP – mówi Dr Magdalena Matuszewska, Dyrektorka ds. Rozwoju Oferty Produktowejt w Banku BNP Paribas.

Warto przy tym podkreślić, że startupy, które chcą szukać finansowania w banku muszą być na odpowiednim poziomie rozwoju – sam pomysł nie wystarczy. Etap MVP to również stanowczo za wcześnie – firma powinna mieć już działający produkt, pierwszych klientów i inwestorów.

Ekspansja czy pożegnanie z Polską?  

W zeszłorocznym badaniu aż 78 proc. founderów planowało wejść ze swoim biznesem na zagraniczne rynki w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Z dzisiejszej perspektywy ten optymizm może wydawać się nadmierny. Wojna za naszą wschodnią granicą, kryzys energetyczny czy inflacyjny mogły skutecznie ochłodzić entuzjazm do ekspansji, zarówno samych startupów, jak i finansujących taki krok inwestorów. Pojawiają się jednak głosy mówiące, że obecna sytuacja może wręcz dopingować startupy do poszukiwania klientów poza Polską. Mogą one liczyć na szansę, jaką wydaje się widoczna już gorsza kondycja startupów, np. na rynku amerykańskim.

– Polskie startupy oferują rozwiązania oparte na zaawansowanych technologiach, podnoszą efektywność procesów biznesowych, obniżają koszty działania organizacji i umożliwiają skalowanie rozwiązań na globalnym rynku. To tylko niektóre wspólne cechy polskich młodych przedsiębiorstw, które zostały już zauważone na świecie. I choć często jako firmy B2B nie są rozpoznawalne przez klienta końcowego, to pozyskują coraz większe środki z rund finansowania i mają olbrzymi potencjał, by zaistnieć na rynkach międzynarodowych. Startupy B2B pomagające podnosić efektywnośc działań, będą miały szczególnie istotny wpływ na biznes w obliczu nadchodzących wyzwań gospodarczych na świecie – mówi Michał Kramarz, Dyrektor Google for Startups w Europie Środkowej.

Polskie startupy z pewnością mają potencjał do rozwoju na arenie międzynarodowej, jednak wciąż spora część założycieli (27 proc.) wskazuje, że ma trudności związane z ekspansją zagraniczną.

– Mamy nadzieję, że w pokonywaniu trudności związanych z wyjściem na „międzynarodowe wody” pomoże nowy projekt Fundacji Startup Poland pod nazwą „International Startup Desk”. Jest to platforma edukacyjna i networkingowa przeznaczona dla startupów z globalnymi ambicjami, której celem jest wsparcie w ekspansji poprzez dzielenie się wiedzą, kontakty z ekspertami i innymi startupami już obecnymi na rynkach zagranicznych albo planującymi na nie wejść – dodaje Marta Pawlak, Head of Public Policy w Startup Poland.

Przy tym, w tegorocznym badaniu ujawnił się bardzo niepokojący sygnał związany ze spojrzeniem za granicę. Okazuje się, że niemal połowa założycieli (48 proc.) rozważa nie tyle ekspansję zagraniczną, co przeniesienie na stałe swojego biznesu za granicę. To bardzo niepokojący wskaźnik tego, jaka jest obecnie ocena komfortu prowadzenia działalności przez startupy w naszym kraju. Tym bardziej należy docenić ośrodki, które z sukcesem wspierają rozwój rodzimych innowacji i mają szansę zatrzymać je w kraju.

– Wrocław od lat pracuje na miano startupowej stolicy Polski. Kolejne edycje naszego raportu „Polskie Startupy” wskazują, że ekosystem startupowy ma się tu bardzo dobrze – województwo dolnośląskie przoduje, jeśli chodzi o liczbę innowacyjnych spółek i od kilku lat dzielnie walczy z Warszawą o miano „polskiej Doliny Krzemowej”. Niech premiera ósmej już edycji „Polskich Startupów” – którą organizujemy po raz pierwszy we Wrocławiu, a nie jak dotychczas w Warszawie – będzie kolejnym dowodem na to, że startupy czują się we Wrocławiu dobrze – podsumowuje Tomek Snażyk.

Więcej o nastrojach polskich startupów i prognozach na temat przyszłości rodzimego ekosystemu startupowego można przeczytać w najnowszym raporcie Startup Poland stworzonym we współpracy z BNP Paribas, Google for Startups i PFR: https://startuppoland.org/report/polskie-startupy-2022/

***

Startup Poland – niezależny polski think tank technologiczny i organizacja pozarządowa, której celem jest budowanie świadomości potencjału startupów w środowisku administracji publicznej oraz uczestniczenie w procesach legislacyjnych jako głos społeczności polskich startupów. Startup Poland działa w formie fundacji, zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 0000550889. Więcej informacji o Startup Poland: www.startuppoland.org

BNP Paribas Bank Polska S.A. – to bank uniwersalny o globalnym zasięgu, który kieruje usługi do Klientów detalicznych, Wealth Management, a także firm w segmentach mikro, MŚP i bankowości korporacyjnej. Od 2011 r. jest notowany na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Jest częścią, obecnej w 65 krajach, grupy bankowej BNP Paribas, której historia sięga 1822 roku.

W ciągu 200 lat Grupa rozszerzała zakres swojego działania i współkreowała zmiany, które przechodził globalny sektor bankowy. Jako jedna z pierwszych instytucji finansowych mocno zaangażowała się we wspieranie zielonej transformacji. BNP Paribas jako Bank Zielonych Zmian wspiera Klientów w przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną i ogranicza negatywny wpływ działalności operacyjnej na środowisko naturalne.

Jest także pierwszym w Polsce bankiem z ofertą i zespołem ekspertów dedykowanych do wspierania innowacyjnych firm w ich szybkim wzroście. BNP Paribas jest także inwestorem Autenti (runda A i B).

Google for Startups – globalny dział Google, który zajmuje się wspieraniem rozwoju startupów – prowadzi programy akceleracyjne i współpracuje z mentorami, inwestorami i społecznościami przedsiębiorców. Sześć lat temu Google otworzył na terenie zrewitalizowanej wytwórni wódek Koneser w Warszawie swój Campus – przestrzeń dla początkujących przedsiębiorców oraz miejsce wydarzeń i programów przyspieszających rozwój startupów. Od uruchomienia polskiej przestrzeni w listopadzie 2015 r., Campus Google for Startups w Warszawie zrzeszył 1800 firm z Europy Środkowo-Wschodniej, w tym ponad 1200 z Polski. W inicjatywach organizowanych dla startupów wzięło udział blisko 100 tys. osób, a w ciągu tych 6 lat odbyło się blisko 1500 wydarzeń dla założycieli firm.

PFR Ventures – spółka zarządzająca funduszami funduszy, które wspólnie z inwestorami prywatnymi, aniołami biznesu i korporacjami inwestuje w fundusze Venture Capital oraz Private Equity. Celem PFR Ventures jest zasilenie tym kapitałem polskich, innowacyjnych przedsiębiorstw na różnych etapach rozwoju. PFR Ventures posiada obecnie w swoim portfelu ponad 60 funduszy, które dokonały ponad 550 inwestycji.